بخش هایی از متن:

مقدمه:

 استخراج با حلال یكی از قدیمی‌ترین روش‌های جداسازی بوده و بدون شك تاریخ استفاده از آن به قبل از میلاد برمی‌گردد. علم استخراج با حلال در طی مدت زمان طولانی، توسعه یافته است و بیشترین پیشرفت در مورد حلالها و سیالهای مورد استفاده در فرآیندهای استخراج بوده است. روش‌های استخراجی نظیر، سونیكیشن1، سوكسله2، استخراج با فاز جامد[1] و استخراج مایع-مایع[2] كه مدتها پیش ابداع شده‌اند امروزه نیز به همان صورت قبلی جهت تهیه نمونه بكار می‌روند. بعلاوه، روش‌های استخراج با حلالهای مایع نظیر سوكسله دارای محدودیت‌های مختلفی همچون آلودگی محیط زیست بدلیل وجود حلالهای دورریز، بازگیری ناقص نمونه‌ها، وقت گیر بودن فرآیند، مصرف زیاد حلال و... هستند. بدین‌ترتیب، محققان به فكر ابداع روش جدید استخراجی افتادند كه علاوه بر‌اینكه معایب فوق را نداشته باشد بلكه دارای مزایای چندی نیز باشند. یكی از‌این روش‌ها، استخراج با سیال فوق بحرانی3 (SFE) است كه مزیت‌های بسیاری دارد كه از مهمترین آنها می‌توانیم به كاهش زمان استخراج و عدم آلودگی محیط زیست اشاره كرد.

فصل اول

استخراج با سیال فوق بحرانی

1-1- تاریخچه

هوگارت1 و‌هانی2 در سال 1879 خواص بی نظیر سیال فوق بحرانی اتانول و تتراكلریدكربن را توضیح دادند. آنها دریافتند كه حلالیت‌هالیدهای فلزی در‌این دو سیال خیلی بالاست. در سال 1906 بوخنر3 اعلام كرد كه حلالیت مواد آلی غیرفرار در دی اكسید كربن فوق بحرانی ده برابر مقداری است كه از مطالعات فشار بخار انتظار می‌رفت. در سال 1958 زهوز4 و همكارانش استخراج لانولین از پشمهای روغنی با CO₂ فوق بحرانی را گزارش كردند. نقطه شروع استفاده از سیالهای فوق بحرانی در فرآیندهای صنعتی از كار زوسل5 در انیستیتوی ماكس پلانك در مطالعه زغال سنگ آغاز شد.

1-Sonication

2-Soxhlet

[1]- Solid-phase extraction

[2]- Liquid-Liquid

3-SuperCritical Fluid Extraction

1 -Hogarth

2-Hanny

3-Buchner

4-Zhuze

5-Zosel

...

فصل پنجم

عصاره گیاهان دارویی

مصرف‌این گونه مواد روز به روز در حال افزایش است و امید آن می‌رود كه روزی جای خود را به داروهای شیمیایی بدهد. عصاره‌این گیاهان برای درمان بیماریهای مختلفی بكار می‌رود و حال اثرات شگفت انگیزی هستند و برخلاف داروهای شیمیایی فاقد اثرات جانبی می‌باشند.‌این مواد خواص درمانی فراوانی دارند كه در‌این فصل به برخی از‌این خواص اشاره كرده و به بررسی شرایط استخراج‌این عصاره‌ها با CO₂ فوق بحرانی می‌پردازیم.

  5-1:‌تركیبات ضدمیكروبی و آنتی اكسیدان:

عصاره‌های طبیعی حاصل از گیاهان دارویی دارای خواص ضداكسندگی، ضدعفونی كنندگی و میكروب زدائی دارد كه در فرمولاسیون مواد آرایشی، دارویی و غذایی بكار می‌روند. در مقایسه‌ای كه بین روشهای استخراجی تقطیر و scco₂ برای یكسری از‌این گیاهان نظیر آویشن، اكلیل كوهی، بابونه، جعفری و مریم گلی انجام شد، مشخص گردید كه بیشترین بازدهی استخراج مربوط به روش سوكسله است منتها در عصاره آنها‌تركیبات ناخواسته زیادی مثل موم، تانن، رنگهای كلروفیلی و و املاح معدنی، استخراج گردید(1998 و Simandi etal). بازده كلی بدست آمده در روش scco₂ مشابه با روشهای استخراج با هگزان است. ارزیابی حسی نشان داد كه عصاره‌های اكلیل كوهی و بابونه بدست آمده از روش scco₂ بهتر از عصاره‌های بدست آمده به روش سنتی بود و عطر خوبی داشت اما عصاره آویشن بدست آمده به روش      دارای بوی نامطلوبی برای بكارگیری آن در فرمولاسیون مواد آرایشی بود. راندمان جداسازی عصاره از برگ‌های جعفری 5% كمتر از جداسازی عصاره از تخم جعفری بود. مقایسه‌تركیبات بین‌این دو نشان می‌دهد كه دو‌تركیب مهم: استراگول و آنتول به مقدار زیاد در‌این عصاره‌ها موجود است (1998 و Della Porta etal). ...

...