مقاله قاعده غرور و غرر

قسمتهایی از متن مقاله:

1. قاعده غرور: فریب خورده (برای درافت غرامت) به كسی‌ كه فریبش 

      داده رجوع می كند.

2.از موجبات و مسببات ضمان همین غرور (فریب خوردگی) است.

      جمله « المَغرورُ یَرجِعُ إِلی مَن غَرَّهُ »‌ هر چند در متن حدیثی به عینه نیامده است اما بین فقها مشهور است. آری در كتاب مستدرك الوسائل از كتاب دعائم الاسلامدر حدیث امام علی‌(ع) آمده است كه: «مرد برای‌مهریه به كسی‌رجوع می كند كه او را فریب داده است». همچنین در روایت جمهور از امام علی(ع) چنین آمده است: «مغرور برای مهریه به كسی‌كه فریبش داده برمی‌گردد».

     قبل از ورود به بحث از قاعده غرور وغرر تحقیق در ماده غرور و غرر و همچنین كلمه    « تدلیس» وارتباط آن با غرور مناسب است.

    می گوییم: به دلالت كتابهای‌ لغوی، معنی‌ غرور انخداع و فریب خوردگی است. از قاموس: غَرَّهُ غَرواً و غَرّاً و غِرَّهً، مغرور وغریر یعنی: او را نیرنگ داد و به باطل تطمیعش كرد او هم نیرنگ را پذیرفت وگول خورد و غافل شد. در المنجد:‌ هركس خدعه را بپذیرد پس مغرور است. در مفردات گفته شده: غَرَرتُ فلاناً یعنی‌به او نیزنگ ریختم وبه آنچه می‌خواستم از او رسیدم. وغِرَّه ناآگاهی‌و غفلتی است كه در بیداری‌اتفاق می افتد. و اصل آن از غُرّ است كه در چیزی‌ آشكار می‌شود. و از همین ماده است غِرّه الفَرَس و الغُرور. هر چیزی‌انسان را فریب دهد من جمله مال و جاه و شهوت و شیطان و ... گاه آن را به شیطان تفسیر كرده اند چون شیطان خبیث ترین فریب دهندگان است. و گاه به دنیا تفسیر شده چون گفته شده: دنیا می فریبد و ضرر می زند و می گذرد. ...

...

ضامن بودن آمر

یعنی تو به دیگری‌به اتیان عملی امر كنی كه عرفا اجرت و دستمزد دارد

    و از موجبات ضمان این است كه تو دیگری را به اتیان عملی امر كنی كه عرفا دستمزد دارد.

    سید در عروه الوثقی می گوید: وقتی به اتیان عملی امر كند و مأمور آن را انجام دهد اگر به قصد تبرع انجام دهد به خاطر آن كار استحقاق دستمزد ندارد هرچند قصد آمر دادن  دستمزد باشد. و اگر با قصد دستمزد انجام دهد و آن عمل از چیزهایی باشد كه دستمزد به آن تعلق می‌گیرد، عامل استحقاق دستمزد را دارد هرچند قصد آمر تبرعی انجام دادن آن باشد، خواه گرفتن دستمزد در شأن عامل باشد و خودش را برای‌آن آماده كرده باشد یا نه. حتی اگر نه قصد تبرع كرده باشد و نه قصد گرفتن دستمزد، باز هم عمل مسلمان محترم است.

     اگر بعد از آن در اینكه عامل قصد تبرع كرده باشد یا نه نزاع كردند، قول عامل مقدم است زیرا اصل، عدم قصد تبرع است و پس از محترم بودن عمل مسلمان بلكه اگر از جریان اصل عدم تبرع چشم بپوشیم اقتضای‌احترام عمل مسلمان اینچنین است. و فرقی‌نیست كه عامل شأن و شغلش گرفتن دستمزد باشد یا نه. مگر اینكه انصراف یا قرینه ای بر تبرعی بودن قصد عامل یا اشتراط آن وجود داشته باشد. ...

...

برخی دیگر از مطالب موجود :

مستند قاعده غرور:

ضامن بودن آمر

قاعده غرر

مستند قاعده