مقاله پروین اعتصامی و زندگی او

این نوشتار دربردارنده ی بخشهای زیر است:

- «پروین اعتصامی» و حقوق نسوان

- دستبرد برادر به دیوان خواهر

- چرا برادر، سه بیت از قصیده ی «گنج عفت» را حذف کرده است؟

- «پروین» و «رضاشاه»

- دروغ این مرد آمریکایی همه را گمراه کرده است

- نشان درجه ی 3 علمی

- «پروین» از نظر معاصران وی

- بیماری حصبه و درگذشت «پروین»

- دستخط «پروین»

- نامه های «پروین»

-----------------------------------

مقدمه

پروین اعتصامی (1285- 1320 خورشیدی) شاعر بلند آوازه ی دوران معاصر ما، مشهورتر از آن است که نیازی به معرفی داشته باشد. چه شعر او پس از مرگش به کتابهای درسی قرائت فارسی در ایران راه یافت و در نتیجه، دست کم تا انقلاب اسلامی ایران در سال 1357، دانش آموزان دبستانها و دبیرستانها شعرهای او را در کلاس می خوانند و برخی از اشعارش را نیز از بر می کردند. بدیهی ست چنین توفیقی به ندرت نصیب شاعران معاصر ما گردیده است.

آیا شگفت آور نیست که در زمان حاضر، پس از دوازده قرن که شعر فارسی در انحصار مردان بوده است، ناگهان دو تن از زنان، با فاصله ی سه دهه در شعر فارسی درخشیدن بگیرند؛ یکی با پیروی کامل از شعر کهن فارسی ( از نظر قالب و لفظ و محتوا و با تکیه بر سنتها و مضمون های اخلاقی و اجتماعی مورد قبول قدما) و دیگری، در شعر نو و با شکستن سنت های شعر فارسی از نظر قالب و لفظ و محتوا و از همه مهمتر در بیان احساسات زنانه در شعر. ...

...

«پروین اعتصامی» و «رضاشاه»

هر کسی از ظن خود شد یار من

آنچه که حذف سه بیت پایان قصیده ی «گنج عفت» را تأیید می کند که مربوط به حوادث سیاسی ایران در آن سال ها بوده، آن است که «ابوالفتح اعتصامی» در تاریخچه ی زندگانی «پروین» به دو موضوع در مخالفت خواهرش با دربار پهلوی و حکومت رضاشاه تصریح کرده است. البته بیارائهی هرگونه سندی و لابد به عنوان اطلاع شخصی و خانوادگی (در حالی که بعد خواهیم دید که حداقل مورد اول آن اطلاع شخصی وی نبوده است:

الف: « پس از اتمام دوره ی مدرسه ی آمریکایی [در سال 1303] چندی در همان جا تدریس کرد. در همان اوان ، پیشنهاد ورود به دربار به او داده شد و نپذیرفت».

یعنی «پروین» هیجده- نوزده ساله ی دیپلمه ی دبیرستان که تا آن زمان فقط دوازذه قطعه از اشعارش در مجله ی «بهار»، متعلق به پدرش «یوسف اعتصام الملک» چاپ شده بود و دو قطعه از اشعارش نیز در «منتخبات آثار» از «محمد ضیاء هشترودی، چاپ 1342 قمری»، به چنین اقدام حادی علیه «رضاشاه» مبادرت ورزیده است.

ب: «در 1315 وزارت معارف ایران، نشان درجه ی 3 علمی برای «پروین» فرستاد. «پروین» هرگز آن نشان را استعمال نکرد». سی سال بعد «ابوالفتح اعتصامی» قسمت آخیر این عبارت را به این صورت تغییر داده است، تا نشان بدهد که «پروین» حتی رو در روی رضاشاه نیز ایستاده بوده است: «درسال 1315... فرستاد. پروین با این پیام که شایسته تر از من بسیارند، نشان را پس فرستاد»!