پایان نامه بررسی تجارت جهانی و پیوستن ایران به WTO و تأثیر آن بر صنعت بیمه كشور در 195 صفحه ورد قابل ویرایش 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                          صفحه

فصل اول – كلیات تحقیق

1-1) مقدمه........................................................................................................ 1

1-2) موضوع تحقیق .......................................................................................... 2

1-3-) هدف از انتخاب موضوع .......................................................................... 2

1-4-) اهمیت و ارزش تحقیق............................................................................. 2

1-5) كاربرد نتایج تحقیق.................................................................................... 3

1-6) فرضیات تحقیق ........................................................................................ 3

1-7) سابقه تحقیق ............................................................................................. 4

1-8) روش تحقیق ............................................................................................ 4

1-9) جامعه آماری ............................................................................................ 4

1-10) ابزار گردآوری داده‌ها............................................................................... 4

1-11) كلید واژه‌ها ............................................................................................ 5

فصل دوم

بخش اول: سازمان تجارت جهانی

2-1-1) مقدمه................................................................................................... 6

2-1-2) موافقتنامه عمومی تعرفه و تجارت (گات) ............................................... 7

2-1-3) اصول اساسی گات................................................................................. 8

2-1-3-1) اصل  عدم تبعیض و تعمیم اصل دولت كامله الوداد.................. 8

2-1-3-2) اصل تثبیت و كاهش تعرفه‌های گمركی از طریق مذاكرات متوالی       9

2-1-3-3) اصل مشورت........................................................................ 9

2-1-3-4) اصل حفاظتها........................................................................ 9

2-1-4) مذاكرات چند جانبه گات ...................................................................... 10

2-1-5) ایجاد سازمان تجارت جهانی ................................................................. 12

2-1-6) تفاوتهای گات با سازمان تجارت جهانی.................................................. 12

2-1-7) ساختار سازمان تجارت جهانی ............................................................... 14

2-1-7-1) كنفرانس وزیران ................................................................... 14

2-1-7-2) شورای عمومی ..................................................................... 14

2-1-7-3) كمیته‌ها ............................................................................... 15

2-1-7-4) دبیرخانه .............................................................................. 15

2-1-7-5) رویه تصمیم‌گیری ................................................................. 15

2-1-8) اهداف و وظایف سازمان تجارت جهانی ................................................ 16

2-1-9) مذاكرات تجاری پس از تأسیس سازمان تجارت جهانی ............................ 17

2-1-10) موافقتنامه عمومی راجع به تجارت خدمات ........................................... 21

2-1-10-1) اقسام خدمات ................................................................... 22

2-1-10-2) اختلافات میان كالاها و خدمات .......................................... 23

2-1-10-3) چهار شیوه معاملات بین‌المللی خدمات ............................... 23

2-1-10-4) چگونگی اعطای حمایت در بخشها و خدمات ..................... 24

2-1-11) متن چارچوب موافقتنامه...................................................................... 25

3-1-12) تعهدات كلی ..................................................................................... 26

2-1-12-1) رفتار دولت كامله الوداد...................................................... 26

2-1-12-2) شفافیت: تأسیس واحدهای تماس و پاسخگو......................... 27

2-1-12-3) تأثیر متقابل صلاحیتهای مورد نیاز برای عرضه خدمات .......... 27

2-1-12-4) مقررارت حاكم بر انحصارها، عرضه‌كنندگان انحصاری خدمات و سایر

رویه‌های بازرگانی محدود كننده ............................................................... 28

2-1-12-5) تعهدات آزادسازی ............................................................. 31

2-1-12-6) پرداختها و انتقالات ........................................................... 31

2-1-12-7) افزایش مشاركت كننده‌های در حال توسعه ........................... 32

2-1-13) روند آزادسازی تجارت خدمات .......................................................... 33

2-1-13-1) چگونگی گنجاندن خدمات در نظام تجارت بین‌الملل ............ 34

2-1-13-2) سابقه مذاكرات خدمات مالی در چارچوب موافقتنامه عمومی تجارت

خدمات ................................................................................................. 35

2-1-13-3) تعهدات خدمات مالی در مورد كشورهایی كه اخیراً به سازمان تجارت

جهانی پیوسته‌اند: .................................................................................... 36

2-1-14) عضویت در سازمان تجارت جهانی ..................................................... 37

2-1-14-1) مشكلات پیچیدگیهای الحاق به سازمان تجارت جهانی ......... 38

2-1-14-2) نقش و وظیفه آنكتاد در پروسة الحاق .................................. 39

2-1-14-3) فرایند الحاق ..................................................................... 40

2-1-15) سازمان تجارت جهانی و كشورهای در حال توسعه ............................... 43

2-1-16) ایران و سازمان تجارت جهانی ............................................................ 44

2-1-16-1) الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی .................................. 4

2-1-16-2) مراحل هفت‌گانه عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی .... 45

2-1-16-3) جنبه‌هایی از تعارات حقوقی ایران، مقررات wto در صنعت بیمه 48

2-1-17) مزیتهای عضویت در سازمان تجارت جهانی ......................................... 50

2-1-17-1 منافع حاصل از  روتین به سازمان تجارت جهانی در بخش خدمات      50

2-1-18) چالشها و فرصتها در فرآیند جهانی شدن  اقتصاد................................... 52

بخش دوم- بیمه

2-2-1) مقدمه................................................................................................... 57

2-2-2) تعریف واژه بیمه.................................................................................... 58

2-2-3) تعریف بیمه ......................................................................................... 58

2-2-4) تعریف صنعت بیمه................................................................................ 58

2-2-5) تقسیم‌بندی انواع بیمه ............................................................................ 59

2-2-6) تاریخچة بیمه ....................................................................................... 62

2-2-6-1) تاریخچة بیمه در ایران .......................................................... 64

2-2-6-2) جایگاه صنعت بیمه بعد از انقلاب اسلامی .............................. 65

2-2-7) نظریه بیمه و اقتصاد............................................................................... 67

2-2-8) تأثیر صنعت بیمه بر فعالیت اقتصاد كلان ................................................. 67

2-2-9) تأثیر بر موازنه ارزی .............................................................................. 69

2-2-10) بیمه و ایجاد اطمینان برای سرمایه گذاری در صنایع جدید....................... 71

2-2-11) تضمین اجرای طرحهای سرمایه‌گذاری به كمك انواع بیمه ...................... 71

2-2-12) بیمه و صادرات ................................................................................. 72

2-2-13) نقش پس‌اندازی بیمه........................................................................... 75

2-2-14) مروری بر تحولات بیمه در ایران ......................................................... 77

2-2-15) بررسی شاخصهای ارزیابی فعالیت صنعت بیمه طی سالهای 1381-1350      89

2-2-15-1) وضعیت صنعت بیمه در جهان و در مقایسه با ایران ................. 96

2-2-16) علتهای اساسی عدم توسعه بیمه در ایران .............................................. 96

2-2-17) جایگاه صنعت بیمه در تجارت الكترونیكی ........................................... 99

2-2-18) آزادسازی و خصوصی‌سازی صنعت بیمه .............................................. 100

2-2-18-1) خصوصی سازی چیست؟....................................................... 101

2-2-19) ملاحظات سیاسی برای بازارهای در حال توسعه..................................... 103

بخش سوم- مطالعه موردی

2-3-1) مقدمه .................................................................................................. 107

2-3-2) تعهدات خاص ..................................................................................... 107

2-3-3) نحوة‌ تنظیم جدول تعهدات .................................................................... 108

2-3-4) بررسی تعهدات سپرده شده در بخش خدمات بیمه در چند پروژة منتخب .. 108

2-3-5) تجربه چین در آزادسازی خدمات بیمه و الحاق به سازمان تجارت جهانی . 111

2-3-5-1) صنعت بیمه چین................................................................... 131

2-3-5-2) بیمه گران خارجی در چین..................................................... 132

2-3-5-3) تأثیر توافق نامه WTO بر صنعت بیمه چین.............................. 133

2-3-5-4) اقدامات صنعت بیمه چین برای توافنامه WTO ....................... 134

2-3-5-5) نتیجه‌گیری ........................................................................... 135

فصل سوم- روش تحقیق

3-1) مقدمه ....................................................................................................... 138

3-2) نوع و روش تحقیق ................................................................................... 138

3-3) جامعه آماری ............................................................................................ 139

3-4) اطلاعات آماری مورد استفاده در مدلهای Panel Data .................................. 141

3-5) مزایای استفاده از مدلهای Panel Data ........................................................ 142

3-6) روشهای تخمین مدلهای Panel Data ......................................................... 147

3-6-1) اثرات ثابت .............................................................................. 149

3-6-2) اثرات تصادفی ......................................................................... 150

3-7) آزمون اثرات ثابت ..................................................................................... 152

3-8) تصریح مدل جهت بررسی اثرات عضویت در سازمان تجارت جهانی بر روی صنعت

بیمه كشورهای در حال توسعه .............................................................................. 153

تصریح مدل جهت بررسی اثرات عضویت در WTO بر روی شاخص نفوذ بیمه‌ای

در كشورهای در حال توسعه..................................................................... 153

تصریح مدل جهت بررسی تأثیر عضویت در WTO بر روی حق بیمه سرانه كشورهای

در حال توسعه ........................................................................................ 154

تصریح مدل جهت بررسی تأثیر عضویت در WTO بر روی سهم كشورهای  در حال

توسعه از كل بازار بیمة جهانی................................................................... 154

3-9) روش استفاده از داده‌های آماری مدلهای Panel Data ................................... 155

3-10) خلاصه و جمع‌بندی ............................................................................... 155

فصل چهارم- تجزیه و تحلیل داده‌ها

4-1) مقدمه ....................................................................................................... 157

4-2) آزمون فرضیه‌ها ......................................................................................... 158

....... 4-2-1) فرضیة ‌فرعی شماره 1................................................................... 158

....... آزمون برابری عرض از مبدأها....................................................................... 158

....... صحت آماری تخمین ................................................................................. 158

....... تجزیه و تحلیل نتایج................................................................................... 159

4-2-2) فرضیه فرعی شماره 2............................................................................ 161

....... آزمون برابری عرض از مبدأها....................................................................... 161

....... صحت آماری تخمین ................................................................................. 161

....... تجزیه و تحلیل نتایج................................................................................... 162

4-2-3) فرضیه فرعی شماره 3............................................................................ 163

....... آزمون برابری عرض از مبدأها....................................................................... 163

....... صحت آماری تخمین ................................................................................. 163

....... تجزیه و تحلیل نتایج................................................................................... 164

فصل پنجم- نتیجه‌گیری و پیشنهادات

5-1) مقدمه ....................................................................................................... 167

5-2) نتیجه‌گیری ................................................................................................ 167

5-3) رهنمودها................................................................................................... 172

منابع و مأخذ

- منابع فارسی..................................................................................................... 175

- منابع انگلیسی ................................................................................................. 181

ضمائم و پیوستها.................................................................................................. 182

فهرست جداول

جدول (2-1-1): مذاكرات ادواری گات در دوره 1381-1350........................... 11

جدول (2-2-1): شاخصهای ارزیابی فعالیت صنعت بیمه ...................................... 92

جدول (2-3-1): تعهدات خاص كشور تركیه در بخش خدمات بیمه ...................... 112

جدول (2-3-2): تعهدات خاص كشور مالزی در بخش خدمات بیمه...................... 115

جدول (2-3-3): تعهدات خاص اتحادیه اروپا...................................................... 118

جدول (2-3-4): تعهدات خاص كشور چین در بخش خدمات بیمه........................ 127

فهرست نمودارها

نمودار (2-1-2): تشریفات الحاق به سازمان تجارت جهانی .................................. 42

نمودار (2-2-1): حق بیمة سرانه (1370-1371) ............................................... 93

نمودار (2-2-2) حق بیمة سرانه (1381-1371) ............................................... 94

نمودار (2-2-3) شاخص نفوذ بیمه‌ای (1381-1350) ....................................... 95

1-1) مقدمه

صنعت بیمه در جهان در حال تغییر و تحولات سریعی است و رقابت بین المللی روبه روز در این بازار گسترش می‌یابد. آزاد سازی و گسترش رقابت در بازارهای بیمه، یكی از جنبه های مهم روند جهانی شدن است. حركت به سمت رقابت بیشتر كشورهای مختلف را به تجدید ساختار بازار بیمه‌ای و نظام مقرراتی آن سوق می‌دهد. این امر توجه بیمه گران و نهادهای نظارتی بازارهای بیمه را به لزوم تأكید بیشتر بر افزایش كارایی، كیفیت خدمات، تنوع بخشی محصولات بیمه ای، بهبود در ساختار عملیاتی، شایسته سالاری در گزینش كاركنان و ....معطوف می‌سازد.

امروزه صنعت بیمه از طرفی یكی از مهمترین نهادهای اقتصادی محسوب می‌شود و از طرف دیگر قویترین نهاد پشتیبانی سایر نهاده های اقتصادی و خانوارها است.

صنعت بیمه می‌تواند از منابع عمده كسب درآمد ارزی برای اقتصاد ملی نیز باشد مشروط بر اینكه از ظرفیت و توان لازم برای فعالیت در بازار بین المللی بر خوردار باشد و بتواند متناسب با تقاضای این بازار و با نرخهای قابل رقابت حق بیمه به عرضة خدمات بپردازد.

چون عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی یك فرآیند بلند مدت است و كشورهای مختلف بر اساس اهداف تجاری و سیاسی خود در این مورد تصمیم گیری می‌كنند. بنابراین شناخت آگاهانه از شرایط پذیرش در سازمان تجارت جهانی مستلزم انجام تحقیقات بیشتر است.

بر همین اساس در این پایان نامه ضمن بررسی ومروری بر جایگاه و نقش سازمان تجارت جهانی  (WTO) در اقتصاد بین الملل، در پی بررسی اثرات اقتصادی الحاق ایران به WTO بر روی صنعت بیمه هستیم.

1-2) موضوع تحقیق:

بخش خدمات و تجارت آن در اقتصاد به دلیل تأثیراتی كه بر فرآیند تولید، افزایش اشتغال و ایجاد فرصتهای جدید شغلی دارد  از اهمیت ویژه ای بر خوردار است و طی دهه های اخیر اكثر كشورهای پیشرفته توجه خود را به تغییرات ساختاری در این بخش معطوف ساخته اند. با افزایش نقش خدمات در اقتصاد، بخصوص اقتصاد كشورهای پیشرفته و پیدا شدن مزیتهای رقابتی برای این كشورها در دهه 90 برای اولین بار بحث آزاد سازی تجارت خدمات در مذاكرات ادواری گات مطرح شد و پس از مذاكرات طولانی همزمان با تأسیس سازمان تجارت جهانی به پیدایش موافقتنامه عمومی‌تجارت و خدمات  (GATS) انجامید كه از اول ژانویه 1995 لازم الااجرا گردید. این موافقتنامه جامعه بین المللی را به وضع روز افزون و اجتناب ناپذیر موانع موجود در برابر مشاركت خارجی و حركت به سوی آزاد سازی و مقرارت زدایی در بازار بیمه ای خود متعهد كرده است. به این ترتیب امروزه مشكل می‌توان بازار داخلی را از رقابت بیمه گران خارجی مصون نگه داشت.

لذا با توجه به شرایط كنونی و موقعیت حساس ما، مسئله عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی به عنوان موضوعی اساسی در چارچوب سیاستهای تجاری ایران قرار می‌گیرد.

1-3) هدف از انتخاب موضوع:

هدف از این پژوهش آنست كه تأثیر پیوستن ایران به WTO بر صنعت بیمه بررسی شود. به این ترتیب كه با پیوستن به این سازمان چه پارامترها و شاخصهایی در صنعت بیمه متأثر  خواهد شد.

1-4) اهمیت و ارزش تحقیق

به جرأت می‌توان گفت ورود به جامعه اقتصاد جهانی كه در آن اقتصاد  ملی بتواند از مزایای آن استفاده كند، عضویت در سازمان تجارت جهانی است. هم چنین در حالیكه جهانی شدن فرآیند مسلط در روند تحولات جهانی است، بومی‌گرایی، محلی گرایی و منطقه گرایی نیز در حال تشدید است.( اتحادیه اروپا، آسه آن و…) در  چنین شرایطی برای برقراری ارتباط تجاری، كشور ما با محدودیت مواجه می‌باشد. چون كشورهای عضو WTO یا هر اتحادیه تجاری ملزم هستند در چارچوب موافقتنامه های سازمان و یا اتحادیه مربوط با كشورهای دیگر به همكاری اقتصادی بپردازند. در حال حاضر بخش غالب اقتصاد جهان را خدمات تشكیل می‌دهد. بخشهای خدماتی و تولیدی ارتباط و وابستگی متقابل و پویایی با هم دارند و با رشد و توسعه اقتصادی اهمیت این بخش به طور مستمر افزایش می‌یابد. و در نتیجه ضرورت كه با شروع مذاكرات كشورهای برای الحاق به سازمان تجارت جهانی ( كه ممكن است سالها به طول انجامد) به بررسی اثرات پیوستن به WTO بر بخشهای مختلف پرداخته و راهكارها و پیشنهادات لازم ارائه گردد.

1-5) - كاربرد نتایج تحقیق:

نتایج این تحقیق می‌تواند زمینه مناسبی را برای تصمیم گیرندگان صنعت بیمه در خصوص برخورد با فرآیند در حال تداوم جهانی شدن فراهم سازد. به گونه ای كه صنعت فوق با برداشتن. موانع تجاری و قانونی، خود را با آهنگ گشودن دروازه های اقتصاد تطبیق دهه تا خدمات بیمه ای به طور كارا و با توان رقابتی بالا در برابر عرضه كنندگان خارجی این خدمات ارائه گردد. تنها در این صورت است كه می‌توان از این پدیدة جهانی به عنوان ابزاری برای توسعه اقتصادی و محركی برای افزایش توان رقابتی بازار داخلی استفاده كرد.

1-6) - فرضیات تحقیق

فرضیه اصلی: عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی باعث بهبود عملكرد صنعت بیمه می‌شود.

فرضیه فرعی 1: عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی باعث افزایش شاخص نفوذ بیمه ای می‌شود.

فرضیه فرعی 2: عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی باعث افزایش حق بیمه سرانه می‌گردد.

فرضیه فرعی 3: عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی باعث افزایش سهم بازار صنعت بیمه از بازار جهانی حق بیمه می‌شود.

1-7) – سابقه تحقیق:

1- بررسی اثرات عضویت ایران در WTO بر روی صادرات فرش ، حسن ابراهیمی یزدی، دانشگاه شهید بهشتی.

2- ارزیابی اثرات عضویت ایران در WTO با تأكید بر كالاهای كشاورزی، منیژه محبی، دانشگاه علامة طباطبایی.

3- ارزیابی امكان استفاده از توانمندیهای صنعت بیمه ایران برای حمایت از بنگاههای تولیدی پس از ورود به WTO ، منیرالسادات میراحسنی، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات.

1-8) – روش تحقیق:

در این پایان نامه روش تحقیق به صورت تحلیلی – توصیفی است كه بر اساس مدلهای مبتنی بر اطلاعات Panel Data و با استفاده از نرم افزار Eviews صورت گرفته است.

1-9) – جامعه آماری:

جامعه آماری فاصله زمانی (2003- 1990) را در بر می‌گیرد و شامل 10 كشور در حال توسعة عضو سازمان تجارت جهانی می‌باشد. فاصله زمانی 2003-1990 به دو دورة زمانی 1994-1990 (سالهای قبل از عضویت) و 2003-1995 (سالهای بعد از عضویت) تقسیم شده است.

1-10)- ابزار گرد آوری داده ها:

داده ها و اطلاعات مورد نیاز به روش كتابخانه ای با استفاده از منابع، اسناد، كتب، مجلات و پایان نامه ها در كتابخانه بیمه مركزی ایران، سازمان مدیریت و برنامه ریزی، مؤسسه پژوهشهای بازرگانی و چندی از دانشگاهها جمع آوری وبقیه به صورت جستجوی اینترنتی در سایتهای علمی‌از جمله WTO و بانك جهانی گرد آوری شده اند.

1-11)- كلید واژه ها

بیمه (Insurace) عملی است كه به موجب آن یكطرف ( بیمه گذار) متعهد پرداخت مبلغی به نام حق بیمه می‌شود و از طرف دیگر ( بیمه گر) با قبول مجموعه خطرهایی طبق موازین آماری پرداخت خسارت را در صورت تحقق خطر به عهده می‌گیرد.

تراكم بیمه ( Insurace    density) : متوسط مبلغی است كه به طور سرانه در یك كشور صرف خرید پوششهای بیمه ای می‌گردد. ( حق بیمه سرانه)

شاخص نفوذ بیمه ( Insurace    penetration) : نسبت حق بیمه به تولید ناخالص داخلی را نشان می‌دهد.

 GATT     (General  agreement on tarrif and trade)

موافقتنامه عمومی‌تعرفه و تجارت.

(General agreement on trade  and services)      GATS

موافقتنامه عمومی‌تجارت و خدمات

(World trade organization) WTO   سازمان تجارت جهانی

-1-12 ) تعهدات كلی

در میان تعهدات كلی با اهمیتی كه متن چارچوب وضع می‌نماید می‌توان به آنهایی كه به موارد ذیل مربوط می‌شوند اشاره كرد:

الف- تعمیم رفتار دولت كامله الوداد

ب-شفافیت مقرارت.

پ- تأیید متقابل صلاحیتهای مورد نیاز برای عرضه خدمات

ت- قواعد حاكم بر انحصارها و عرضه كنندگان انحصاری خدمات و سایر رویه های بازرگانی محدود كننده رقابت.

ث- اقداماتی كه برای آزاد سازی تجارت باید انجام داد از جمله آنهایی كه مشاركت بیشتر كشورهای در حال توسعه را تضمین می‌نماید.

ج- پرداختها و انتقالات

چ- افزایش مشاركت كشورهای در حال توسعه

2-1-12-1) رفتار دولت كامله الوداد

متن چارچوب تعهدی را برای اعمال رفتار دولت كامله الوداد در موارد ذیل ایجاد می‌نماید:

- برای محصولات خدمات

- برای عرضه كنندگان خدمات.

موافقتنامه بیش بینی می‌كند كه برای هر كشوری امكانپذیر است كه طی دوره انتقالی 10 ساله اقداماتی را كه با این قاعده ناسازگار است با درج آنها در فهرست استثنائات حفظ كند.

این معافیتها موقتی است و قرار است نیاز برای آنها به نحو ادواری پس از 5 سال مورد بررسی قرار گیرد. آنها باید پس از 10 سال از میان برداشته شوند. از آن زمان به بعد قاعده دولت كامله الوداد به همان صورتی كه بر تجارت كالا اعمال می‌گردد بدون قید و شرط بر تجارت خدمات نیز اعمال خواهد شد.

2-1-12-2) - شفافیت: تأسیس واحدهای تماس و پاسخگو

عرضه كنندگان خارجی اغلب در می‌یابند كه تجارت با شركتهای كشورهای خارجی به خاطر قواعد و مقرارتی كه از آنجا اعمال می‌شود، مشكل است. شفاف نبودن این قبیل قواعد حتی دربخشهای خدمات كه مقررات داخلی ابزارهای اصلی مورد استفاده برای حمایت از تولید كنندگان داخلی در مقابل رقابت خارجی است مشكلات جدید تری به وجود می‌آورند.

از این رو موافقتنامه مقرر می‌دارد كه هر كشور عضو یك یا چند واحد پاسخگو تأسیس نماید كه سایر كشورهای عضو بتوانند از آنها اطلاعاتی در مورد قوانین و مقررات مؤثر بر تجارت در بخشهای خدمات را كه صنایع كشورهایشان در آنها نفع تجاری دارند بدست آورند.

علاوه بر این به منظور كمك به عرضه كنندگان خدمات در كشورهای در حال توسعه، موافقتنامه از كشورهای توسعه یافته عضو می‌خواهد واحدهای تماس را به وجود آورند.

2-1-12-3) تأیید متقابل صلاحیتهای مورد نیاز برای عرضه خدمات.

شركتها یا اشخاص كه خدمات را ارائه می‌دهند باید گواهی ها، پروانه ها یا مجوزهای دیگری را كه به آنها اجازه می‌دهد تجارت كنند را بدست آورند. عرضه كنندگان خارجی اغلب در می‌یابند كه اخذ این قبیل مجوزها بدلیل الزامات قانونی متفاوت درباره صلاحیتهای آموزشی و تجربه كاری مشكل است. برای غلبه بر این مشكلات موافقتنامه كشورهای عضو خود را ترغیب می‌كند كه ترتیبات دو یا چند جانبه را برای تأیید متقابل صلاحیتهای مورد نیاز برای اخذ مجوز منعقد كنند. علاوه بر این مقرر میدارد كه باید الحاق سایر كشورهای عضو به این قبیل نظامهای تأیید متقابل، در صورتی كه بتوانند نشان دهند كه استانداردها و الزامات داخلی آنها با استانداردها و الزامات این نظامات سازگار است، آزاد باشد.

2-1-12-4) - مقررات حاكم بر انحصارها، عرضه كنندگان انحصاری خدمات و سایر رویه های بازرگانی محدود كننده

غالباً صنایع خدماتی در بازار داخلی از قدرتهای انحصاری بر خور دارند. گاهی اوقات دولتها به تعداد اندكی از عرضه كنندگان، حقوق انحصاری برای عرضه اعطاء می‌كنند. در تمامی‌این قبیل موارد و اعضاء متعهدند تضمین كنند كه این عرضه كنندگان از انحصار یا حقوق انحصاری خود سوء استفاده نكرده و یا به شیوه ای ناسازگار با تعهدات كلی و ویژه این كشورها طبق موافقتنامه عمل نمی‌كند.

موافقتنامه در ادامه اذعان دارد كه عرضه كنندگان خدمات می‌توانند رویه هایی را اتخاذ كنند كه ممكن است رقابترا مختل كرده و درنتیجه تجارت را محدود نمایند. هر زمان كه مشكلی از این قبیل رخ می‌دهد كشور عضوی كه تحت تأثیر قرار گرفته، حق دارد و به منظور حذف این رویه ها ازعضوی كه عرضه كننده خدمات در آنها مستقر  است در خواست مشورت نماید.

2-1-12-5) تعهدات آزاد سازی

موافقتنامه در استمرار مذاكرات در سازمان تجارت جهانی برای آزاد سازی تجارت در بخشهای معین  را تحقق می‌بخشد علاوه بر این، موافقتنامه مقرر می‌دارد كه حداكثر 5 سال پس از تاریخ به اجرا درآمدن موافقتنامه سازمان تجارت جهانی ( یعنی قبل از اول ژانویه 2000 ) دور جدید مذاكرات باید آغاز گردد.

- تعهدات دسترسی به بازار

در تجارت كالا تعهدات آزاد سازی كه كشورها تقبل می‌كنند به شكل تثبیت تعرفه و حذف اقداماتی مثل محدودیتهای كمی‌است كه در مرز اعمال می‌شود.

حمایت از صنایع خدماتی داخلی اساساً از طریق مقرارت داخلی و نه از طریق اقدامات مرزی اعمال می‌شود. از این رو موافقتنامه تأكید می‌كند كه تعهدات آزاد سازی دسترسی به بازار باید به شكل تعدیل مقررات داخلی باشد تا دسترسی به بازار را برای محصولات خدماتی و عرضه‌كنندگان خدمات در چهار شیوه انجام تجارت خدمات افزایش دهد. در صورتی كه اعضا در یك بخش خدماتی تعهد دسترسی به بازار را بپذیرند نمی‌توانند برخی از محدودیتها را بر بخشهای خدماتی اعمال كنند مگر آنكه آنرا قبلاً در جداول تعهدات خود قید كرده باشند.

انواع محدودیتهایی كه می‌توان در جداول تعهدات خاص درج نمود عبارتند از:

        ·سقف محدودیت مالكیت خارجی :

به این معنا كه حداكثر محدودیت درصدی برای سرمایه گذاری خارجی در جدول ذكر می‌شود، مثلاً پاكستان در جدول تعهدات خود حداكثر سهم سرمایه گذاری خارجی برای شركتهای بیمه عمر را 25 درصد قرار داده است.

   ·اقداماتی كه انواع خاصی از داده های حقوقی یا سرمایه گذاری مشترك را كه عرضه كننده خدمات می‌تواند از طریق آنها خدماتی را عرضه كند ممنوع می‌سازد:

مثلاً تركیه تنها اجازه فعالیت شركتهای بیمه را به صورت شركت سهامی‌عام و تعاونی داده است.

   ·برقراری محدودیت در مورد تعداد كل عملیات خدمات یا میزان  كل ستاده خدماتی چه به صورت سهمیه یا در قالب الزامات ناشی از معیارهای نیاز سنجی اقتصادی:

به عنوان مثال مصر در جدول تعهدات خود شرط كرده كه 50 درصد ظرفیت شركتهای بیمه مصری باید تكمیل شود و مبنای محاسبه این ظرفیت حاشیه توانگری[1] این شركتها است و مازاد آن می‌تواند به شركتهای بیمه جدید التأسیس اختصاص یابد و یا هند شرط نموده است كه ابتدا  باید سقف اتكایی اجباری شركتهای بیمه داخلی تكمیل شود و سپس مازاد اتكایی نزد شركتهای بیمة خارجی واگذار گردد.

   ·برقراری محدودیت در مورد تعداد كل اشخاص حقیقی كه می‌توانند در بخش خدماتی استخدام شوند، یا یك عرضه كننده خدمات می‌تواند آنها را استخدام نماید
( به صورت سهمیه عددی یا به صورت الزام ناشی از معیارهای نیاز سنجی اقتصادی)

به عنوان مثال كشور تایوان تمامی‌شركتهای نمایندگی و كارگزاری بیمه و شركتهای دریافت خسارت خارجی را كه در این كشور شعبه دارند را موظف كرده كه حداقل یك نفر تایوانی را كه مجوز نمایندگی كارگزاری یا بازیافت خسارت را دارد استخدام نمایند.

   ·برقراری محدودیت در مورد تعداد عرضه كنندگان خدمات چه به صورت سهمیه عددی، انحصارات عرضه كنندگان انحصاری یا الزامات نیاز سنجی اقتصادی: مثلاً ایالات متحده آمریكا در جدول تعهدات خود با ذكر نام ایالات در برخی از آنها حق انحصار فعالیت به بیمه گران اتكایی مستقر در آن ایالت را اعطا نموده است.

- رفتار ملی

اصل رفتار ملی در گات، كشورهای عضو را از اعمال مالیاتهای داخلی سنگین یا اجرای مقررات سخت تر بر كالاهای وارداتی ( پس از آنكه عوارضی گمركی و سایر هزینه های مربوط در مرز ورودی پرداخت گردید) در مقایسه با كالاهای مشابه داخلی منع می‌كند. این قانون برای اطمینان از این موضوع وضع شده است كه محصولات داخلی از حمایتی بیشتر از حمایتهای تعرفه ای برخوردار نگردند. از آنجایی كه كشورها برای واردات خدمات تعرفه وضع نمی‌كنند و اعمال قاعده رفتار ملی به صورت اجرای یكسان قوانین ملی در مورد عرضه كنندگان داخلی وخارجی منجر به زیان ناگهانی به عرضه كنندگان داخلی می‌شود، ماده 17 موافقتنامه عمومی‌تجارت خدمات مقرر می‌كند كه تعمیم اصل رفتار ملی برای كشورها منوط به نتایج مذاكرات است و كشورها طی مذاكرات چند جانبه، بخشها و زیر بخشها و هم چنین شرایطی را كه در آن رفتار ملی را رعایت می‌نمایند، مشخص می‌كنند.

بر اساس ماده 17 موافقتنامه، اعضا مكلفند در صورت پذیرش رفتار ملی برای یك بخش، رفتاری مشابه آن رفتاری كه با عرضه كنندگان خود دارند با اعضای دیگر داشته باشند. اگر عضوی بخواهد اقداماتی انجام دهد كه به معنای رفتار نامطلوب تر با سایر اعضا باشد، باید این اقدام را در جدول تعهدات خاص خود در ستون خاص كه برای همین منظور درج شده است بگنجاند.

در زمینه خدمات بیمه، كشورهای مختلف از انعطاف پذیری موافقتنامه عمومی‌تجارت خدمات در این زمینه بهره گرفته اند و موارد مختلفی در شیوه های مختلف عرضه خدمات بیمه ای در جداول تعهدات خود گنجانده اند. هم چنین موارد بسیاری از عدم رعایت رفتار ملی در مقابل خدمات بیمه خارجیان در جداول تعهدات كشورهای مختلف درج شده و این موضوع برای حمایت از بازار داخلی بیمه ایران پس از الحاق به سازمان تجارت جهانی از اهمیت زیادی بر خوردار است.