پایان نامه بررسی نكاتی در معماری ساختمان و تأسیسات حرارتی-برق و معماری در 64 صفحه ورد قابل ویرایش 

فصل اول

«مفهوم برنامه‌ریزی بر طراحی»

مفهوم برنامه‌ریزی:

مفهوم طراحی:

نكته 1: انسان برای انجام پیش‌اندیشه‌ی كارها، نیاز به «تفكر» و «طرح‌ریزی» دارد و همچنین، برای ساختن همه‌ی مصنوعات بزرگ و كوچك مورد نیاز خود، نیازمند «تفكر»، «تصور» و «طراحی كردن» است. «طراحی»، وسیله‌ی ساختن، آبادانی و تمدن است.

نكته 2: ما می توانیم با استفاده از قدرت «حافظه» و «تخیل»، آن چه را كه قبلاً دیده‌ایم «تجسم» كنیم و نیز می توانیم به كمك «تفكر» و «تخیل» و «قدرت خلاقیت»، درباره‌ی آن چه كه «ممكن است باشد» تعمق كنیم و تصویری از آن چه كه می تواند باشد، مجسم سازیم و آن را ترسیم نموده، با دیگران در میان بگذاریم.

نكته 3: طراحی تلاشی اندیشمندانه، خلاقانه است كه از تفكر، شروع و به ارائه‌ی محصولی زیبا، كارآمد و اصیل ختم می‌شود. و طرح نهایی همیشه عمق اندیشه و بصیرت طراح را در خود باز می تاباند و حكایتگر عمق اندیشه و بصیرت طراح را در خود باز می تاباند و حكایتگر عمق و سلیقه‌ی اوست.

فصل دوم

«ابعاد مختلف طراحی و مفاهیم آن»

معماری طبیعت:

هریك از این عناصر، با محیط خود رابطه‌ای سنجیده و توازنی دقیق دارند و هر جزء از اجزای آن‌ها در عین كمال، بخوبی در خدمت كل قرار می گیرند و تركیب منسجم اجزا به كلیتی منسجم، واحد، كارآمد و زیبا منجر می‌شود.

تركیب، شكل و ساختار آن‌ها، هماهنگ با طرز زندگی و بودباش موجود و هدف آنهاست.

معماری عناصر مصنوع:

همه‌ی آن‌ها از موادی بخصوص و با تكنیك‌های ویژه ساخته می‌شوند. هر كدام اندازه، شكل و هندسه‌ی خاص خود را دارند و متناسب با نیاز انسان، ابعاد جسمانی و نیاز‌های روانی او شكل می گیرند. در عین حال  هر یك از این مصنوعات به تناسب محیطی كه در آن واقع می‌شوند (مثلاً در فضای باز یا بسته) و نوع نیروها و عواملی كه بر آن‌ها اثر می‌گذارد ساختار خاص خود را پیدا می‌كنند و در هر صورت، این مصنوعات گرایش به كمال كارآیی و زیبایی دارند و متناسب با امكانات و محدودیت‌های مالی و تكنیكی موجود، شكل می گیرند.

ابعاد مختلف در طراحی

1- ابعاد عملكردی:

در معماری هر فضایی برای استفاده و عملكردهای خاصی طراحی می‌شود.

2- ابعاد جغرافیایی و محیطی:

طرح و سیمای ساختمان‌های مناطق مختلف با هم متفاوت است.

3- ابعاد هنری و ذوقی:

معماری ما شاهكارهایی از زیبایی هستند و طرح‌ها و آثار معماری نیز در كمال ذوق و زیبایی طراحی و ساخته می‌شوند.

4- ابعاد فنی و تكنیكی:

هر قسمت از یك ساختمان، اعم از بخش‌های پیدا و ناپیدای آن، با استفاده از ماده و صنعت به وجود می آید.

5- ابعاد اجتماعی و فرهنگی:

سابقه‌ی تاریخی، ارزشهای اجتماعی، اهداف و ارزش‌های فرهنگی و دینی هر جامعه، عامل وحدت، تحول و تداوم حیات جامعه است و از عوامل اثر گذار در طراحی معماری به شمار می رود. ایجاد حریم، حفظ امنیت و ایجاد فضایی مأنوس و … در معماری ضروری است.

فصل سوم

«عوامل مؤثر در طراحی معماری و صورت عقلانی طرح»

یكی از گیراترین و مهم‌ترین مباحث در مبانی طراحی معماری «روند طراحی معماری» می‌باشد.

«هر پروژه، یك صورت منطقی و عقلانی دارد كه اهداف، ویژگی‌های كیفی و ابعاد كمی آن را بیان می‌كند و اصول و احكام حاكم بر طراحی را روشن می سازد.»

اهداف و عوامل مؤثر بر طراحی پروژه‌ی معماری

1-   تعیین اهداف

انسان در سایه‌ی نگرش زیبا، هدفدار و مسئولانه است كه روش زندگی و مناسبات اجتماعی، اقتصادی و نظام ارزشی خود را سازمان می دهد و طرز تفكر، معیارهای گزینش، نحوه‌ی انتخاب و عملش را معین كرده، برنامه‌ریزی و یا طراحی می نماید.

معماری در پی ایجاد رابطه‌ای متوازن با طبیعت است؛ برای ایجاد محیط مناسب برای زندگی، رشد، تربیت و بالندگی می كوشد و در پی ساختن فضا و محیطی متناسب با شأن و رسالت انسان است.

2-   تعداد برنامه‌ی فیزیكی طرح

تعداد فضاهای مورد نیاز هر پروژه، به همراه مساحت و مشخصات هر فضا، برنامه‌ی فیزیكی آن پروژه است. قبل از طراحی پروژه برنامه‌ی فیزیكی آن را تهیه می كنیم.

3-   بررسی عوامل جغرافیایی و محیطی

معماری بومی در مناطق مختلف كشور، با توجه به شرایط خاص هر منطقه، مختصات جغرافیایی، ارتفاع آن از سطح دریاهای آزاد، نزدیكی و دوری نسبت به دریا، میزان رطوبت و بارندگی، به خوبی شكل گرفته و در طول زمان به كمال رسیده است.

4-   شرایط اقلیمی

قبل از شروع طراحی هر ساختمان ابتدا، شرایط اقلیمی، مورد مطالعه قرار می‌گیرد و نتایج آن به صورت خلاصه ترسیم و نمایش داده می‌شود. این نمودار‌ها می توانند به عنوان یكی از اصلی‌ترین عوامل مؤثر در ایده‌های طراحی مورد استفاده قرار گیرند.

5-   بررسی و جزیه و تحلیل زمین و هم جواری

شكل و مساحت، میزان و جهت شیب زمین كاربری‌های زمین‌های اطراف، امكانات دسترسی به زمین، دید و منظر مناسب زمین، عوارض مصنوعی یا طبیعی موجود را مطالعه می كنیم و همچنین خاك را بررسی می نماییم.

6-   بررسی مصالح، تكنولوژی و سازه‌ی ساختمان

در سواحل شمالی، از چوب و در مناطق كویری از آجر، در مناطق كوهستانی شمال و غرب از سنگ، آجر و چوب برای ساختن استفاده می‌شود. استفاده از سازه‌های فولادی یا بتنی در كنار مصالح بومی نیز معمول است.

7-   ابعاد انسانی و فضای معماری

نیاز به داشتن فضای شخصی، رعایت فاصله مناسب بین افراد در زندگی خانوادگی و یا دوستانه و تنظیم فاصله و حفظ حریم فضای شخصی در روابط و فعالیت‌های اجتماعی، از آن جمله است.

فضا، متناسب با ابعاد انسان، ابعاد لمس كردنی، شنیدنی و بوئیدنی نیز پیدا می‌كند این ابعاد بر نحوه‌ی احساس و نوع برداشت ما از فضا تأثیر گذارند.

8-   مقیاس انسانی در فضای معماری

ابعاد و نحوه‌ی حركت بدن انسان، از اصلی‌ترین عوامل تعیین فضا در معماری است.

9-   الزامات تأسیساتی

سیستم‌های تأسیسات مكانیكی و الكتریكی ساختمان نیز شرایط محیطی لازم را برای ایجاد فضایی راحت و قابل سكونت ایجاد می نماید.

برخلاف سیستم سازه، سیستم‌های تأسیساتی در عین اهمیت، معمولاً در فضای معماری دیده نمی شوند.

مهندس معمار، قبل از طراحی باید با مشورت مهندس مكانیك و مهندس برق، در مورد سیستم‌های فوق تصمیم گیری كرده باشد و امكانات لازم برای استقرار تجهیزات و حركت كانال‌ها و لوله‌ها و … را پیش بینی نموده باشد.

فصل چهارم

«شناخت اجزای پروژه، مقدمه طراحی است»

شناخت عرصه‌های مختلف در خانه مسكونی

1-   عرصه‌ی زندگی خانوادگی

این عرصه شامل فضاهای خصوصی از قبیل نشیمن خانوادگی، آشپزخانه و فضای غذاخوری خانوادگی است.

2-   عرصه‌ی زندگی خصوصی و فردی

این عرصه شامل اتاق‌های خواب، حمام و كتابخانه است.

تعدادی از فضاها و عملكردهای سازگار را كه با هم وابستگی دارند و در بخش مشخصی از نقشه طرح، مكان‌یابی می‌شوند عرصه می گوییم.

3- عرصه‌ی پذیرایی و مراسم

این عرصه شامل اتاق پذیرایی و اتاق نهار خوری و فضای ورودی می‌باشد.

4- عرصه‌ی خدمات

 شامل فضاهای، پاركینگ، انباری، موتورخانه و … می‌شود.

5- عرضه فضاهای باز و حیاط

1- عرصه‌ی زندگی خانوادگی

شامل فضای نشیمن خانوادگی و آشپزخانه است، در خانه‌ای بزرگتر، فضای صبحانه خوری نیز به این مجموعه اضافه می‌شود.

مهمترین بخش خانه و قلب زندگی خانوادگی، فضایی خصوصی، خودمانی، آزاد و راحت است، فضایی غیر رسمی است كه در صورت امكان بهتر است در بهترین موقعیت قرار گیرد، رویه آفتاب و فضای حیاط باشد و در صورت امكان، دسترسی مستقیم به حیاط و بالكن داشته باشد.

الف) اتاق نشیمن

نكته ا: اتاق نشیمن، محل زندگی خانواده و مهم‌ترین قسمت خانه است.

نكته 2: فضای نشیمن، اغلب مستقل از فضای پذیرایی طراحی می‌شود و حالتی خصوصی دارد. فضای نشیمن باید آفتاب گیر باشد و ارتباط راحتی با بالكن و حیاط و ورودی آشپزخانه و غذاخوری داشته باشد و ضمن نزدیكی به فضای خواب، مستقل از اتاق‌های خواب باشد. باید به نحوی طراحی شود كه فعالیت‌های مختلفی مانند نشستن، صحبت كردن، تماشای تلویزیون، بازی بچه‌ها، مطالعه و … را علمی سازد.

نكته 3: مساحت این فضا معمولاً بین 15 تا 35 متغیر است.

ب) مبلمان و تجهیزات

نكته 1: در زندگی سنتی برای مبلمان كردن اتاق نشیمن، از قالی و پشتی استفاده می‌شود. به همین منظور در طراحی سعی می‎شود ابعاد اتاق با ابعاد قالی ها هماهنگ باشد. در مبلمان فضاهای نشیمن معمول از كاناپه، مبل دسته دار و میز، برای صرف میوه و چای استفاده می‌شود. تلویزیون و دیگر لوازم و دیگر لوازم صوتی و تصویری، از دیگر عناصر این بخش از خانه هستند كه به همراه قفسه‌ی كتاب در یك بدنه جاسازی‌ می‌شوند.

اگر چه شومینه در اغلب خانه‌ها به كار نمی رود، اما در صورت پیش بینی آن در طرح، معمولاً جنبه سمبلیك دارد و در فضای نشیمن پیش بینی می‌شود.

نكته 2: نحوه‌ی مبلمان اتاق نشیمن و استقرار شومینه و تلویزیون باید به گونه‌ای باشد كه از غذاخوری خانوادگی و آشپزخانه قابل روئت باشد.

نكته 3: در صورتی كه از اتاق نشیمن به عنوان پذیرایی نیز استفاده می‌شود بهتر است، آشپزخانه، جدا و مستقل از نشیمن طراحی گردد.

4- كابل كشی.

سیم كشی روكار: در سیم كشی روكار، سیمها را از روی گچ به صورت آزاد و یا از داخل لوله عبور می‌دهند و سپس با بستهای مخصوص، سیم یا لوله را مهار می‌كنند. این نوع سیم كشی دارای دو عیب اساسی است:

الف: چون سیمها در دسترس هستند، اگر به عللی، محلی از سیم لخت می‌شود. برق زدگی را در پی خواهد داشت.

ب: سیم كشی رو كار از زیبایی كار می كاهد. به همین علت، سیم كشی روكار، اغلب به وسیله كابل و لوله‌های فولادی انجام می‌شود؛ زیرا در كارگاهها و كارخانه‌ها مساله زیبایی در درجه دوم اهمیت قرار دارد.

سیم كشی توكار: در این نوع سیم كشی باید سیمها را از زیرگچ و یا به عبارت دیگر از زیر كار عبور داد. این عمل از دو طریق انجام می‌شود.

الف- استفاده از سیمهای مخصوص كه دارای چند لایه عایق هستند. این نوع سیم‌ها را سیم زیر گچی می‌نامند و معمولا برای دیوارهای نازك و تیغه آجری كه امكان كار گذاشتن لوله وجود ندارد به كار می‌رود.

ب- عبور سیم از لوله و قرار دادن لوله زیر گچ. در این مورد به وسیله فنر سیم را از داخل لوله عبور می‌دهند.

نكته: عیب یابی در سیم كشی توكار به مراتب مشكلتر از سیم كشی روكار است؛ از این نوع سیم كشی، اغلب برای ساختمانهای مسكونی و اداری، هتلها و بیمارستانها استفاده می‌شود.

       ·شناسایی انواع سیمها

1-اگر سیم كشی روكار باشد، از سیمهای افشان مسی دو لایه با سطح مقطع 25/0،5/0،75/0 ،5/1،5/2 میلی متر مربع با روكش پلاستیكی استفاده می‌شود.

2- اگر سیم كشی تو كار باشد، ا زسیمهای تك رشته مسی یا سیمهای افشان با سطح مقطع 5/0،1،5/1،5/2، میلی‌متر استفاده می‌شود.

نكته: در ساختمانهای بتونی و اسكلت فلزی لوله‌های سیم كشی و كابلهای مربوطه را از داخل اسكلت و یا از داخل سقفها و دیوارهای كاذب عبور می‌دهند. در محلهایی كه امكان عبور لوله وجود ندارد از سیم زیرگچی استفاده می‌شود.

       ·حروف استاندارد شناسایی سیمها

این حروف بر حسب استانداردهای V.D.Eبه شرح زیر است:

1- برای یك هزار ولت A                                                     2- سیم نرم شده براساس استاندارد V.D.E        N

3- سیم از تعدادی سیم نازكتر تشكیل شده F                               4- روپوش پروتودور     Y

       ·اتصالات سیمها

نكته: اتصالی خوب و مطلوب است كه بین دو نقطه اتصال سیمها به یكدیگر و یا سیم به كنتاكت حداكثر 5/7 میلی ولت افت ولتاژ ایجاد شود.

       ·سوالی كردن و قرار دادن سیم در زیر پیچ:

1-سر سوالی سیم چنان باید در زیر پیچ قرار گیرد كه با چرخش پیچ سر سوالی محكم شود،‌ در غیر این صورت سرسوالی باز شده و از زیر پیچ خارج می‌شود.

2-هر گاه پیچ دارای واشر باشد باید سرسوالی سیم را در زیر واشر قرار داد و سپس پیچ را محكم بست.

3- اگر لبه‌های واشر خم شده باشد، دیگر برای اتصال احتیاج به سوالی كردن سیم؛ كافی است سر سیم را زیر پیچ قرار داد و آن گاه پیچ را روی آن محكم كرد.

نكته: روكش سیم نباید در زیر پیچ قرار گیرد بلكه باید حدود یك میلی متر،‌ روكش سیم، با سوالی فاصله داشته باشد.

       ·اتصال سر سیمها به یكدیگر:

الف  –از اتصالات رایج اتصال سر به سر است. در این اتصال، سر سیمها به اندازه 5/2 الی 4 سانتیمتر لخت می‌شود. محل تلاقی آن با روپوش سیم حدود 5 میلی متر داشته باشد. زاویه بین دو سر سیم، كمتر از 90 درجه است.

نكته: مورد استفاده این نوع اتصالی در جعبه تقسیم‌هاست.

ب – اتصال طولی: در این اتصال دو سر سیم به اندازه 5 الی 6 سانتیمتر لخت می‌شود. دو سر سیمهای لخت شده از وسط به طور ضربدر، با زاوبه 30 الی 40درجه روی هم قرار می‌گیرد، دو سر آن با زاویه 90 درجه خم می‌شود.

پ- اتصال سه راهی (اتصال بدون قطع سیم): از این اتصال در جایی استفاده می‌شود كه بخواهند یك سیم را به سیم دیگری كه امتداد دارد اتصال دهند؛ مانند انشعاب سیم خانه از سیم اصلی شبكه. یكی از سیمها به اندازه 4الی 5 سانتیمتر و وسط سیم دیگر به اندازه 3 سانتیمتر به وسیله به وسیله چاقو لخت می‌شود.

ت-اتصال سیمها با مقاطع نامساوی: سیم نمره كمتر را به اندازه 5 سانتیمتر و سیم نمره بیشتر را به اندازه 3 سانتیمتر لخت می‌كنند آنها را به طوری عمودی روی هم، در فاصله تقریبی 5 میلی متر نسبت به روپوشهای یكدیگر قرار می‌دهند. سیم نازك را به دور سیم ضخیم می‌پیچند و محكم می‌كنند.

       ·كابلها

توزیع انرژی الكتریكی، در صنعت به دو صورت انجام می‌شود: 1- به وسیله سیمهای هوایی 2- به وسیله كابل اصولا هر نوع هادی كه بتواند جریان الكتریكی را از داخل خود عبور دهد و توسط موادی از محیط اطراف خود عایق شده باشد، به طوری كه ولتاژ روی سطح عایق، نسبت به زمین، برابر صفر و در روی سطح سیم به زمین دارای ولتاژ فازی باشد، كابل نامیده می‌شود.

نكته: عایق كردن كابل بدین جهت است كه چون كابل در زیر زمین نصب است باعث اتصال هادی به زمین نشود و ولتاژ روی عایق آن صفر باشد.

انواع عایق كابلها به شرح زیر است:

1-    مهمترین آنها كاغذهای آغشته به روغنهای مخصوص مواد پلاستیكی و p.v.c و مواد مختلف دیگری هستند.

2-  بعضی از كابلهای زمینی، چون در معرض فشارهای مكانیكی قرار می‌گیرند، دارای قسمتهای محافظ مانند نوارهای فلزی و برای جلوگیری از نفوذ آب به داخل كابل یك غلاف سربی و برای و برای محافظت این غلاف، از لایه‌های قیرگونی استفاده می‌شود.