پروژه کارآفرینی روغن کشی از دانه های روغنی

پروژه کارآفرینی روغن کشی از دانه های روغنی - طرح توجیهی

تغذیه صحیح در سلامت مردم جامعه نقش بسیار مهمی را ایفا می کند. در این بین، روغن نباتی با توجه به ارزش غذایی و میزان کالری از جمله اقلا م غذایی به شمار می آید که توسط تمام افراد جامعه مصرف می شود و در واقع جزء جدایی ناپذیر رژیم غذایی همه مردم در سنین مختلف است.

ورود روغن نباتی به کشور از اواسط دهه ۳۰هجری شمسی آغاز شد. به رغم نگرش منفی مردم به روغن نباتی که ناشی از دشواری تغییر عادت مصرف روغن حیوانی بود، این روغن به واسطه قیمت ارزان تر و بسته بندی بهتر و بهداشتی تر توانست در میان اقشار مختلف جامعه شهری جایگاه خود را پیدا کند و به تدریج مصرف آن افزایش یافت، به گونه ای که مصرف سرانه کشور در اوایل دهه ۱۳۴۰ به حدود ۵/۲ کیلوگرم، اوایل دهه ۱۳۵۰ به ۷/۴ کیلوگرم اوایل دهه ۱۳۶۰ به حدود ۸ کیلوگرم، اوایل دهه ۱۳۷۰ به حدود ۱۲کیلوگرم و اوایل دهه ۱۳۸۰ به ۱۶ کیلوگرم رسید (که براساس اعلا م وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، بالا تر از استاندارد مصرف است.)بنابراین با توجه به جمعیت ۶/۷۱ میلیون نفری و لحاظ سرانه ۱۶ کیلوگرم نیاز سالا نه کشور به روغن خام، حدود ۱۱۵۰تا۱۲۰۰ کیلوگرم است که در حال حاضر کمتر از ۲۰ درصد این نیاز از طریق تولید داخلی (روغن استحصالی از دانه داخلی) تأمین و مابقی از طریق روغن خام یا دانه روغنی یا روغن ساخته شده وارداتی تأمین می شود. در این خصوص لا زم به توضیح است که هر سال بر اساس مصوبات شورای اقتصاد، بخشی از روغن خام مورد نیاز از طریق روغن کالا برگی و در قالب تعهدات دولت تأمین و توزیع می شود که این میزان برای سال جاری در قالب ۶ کالا برگ ترکیبی به میزان سرانه هر نفر ۴/۵ کیلو گرم (حدود ۳۳ درصد از مصرف سرانه) است و مابقی نیاز توسط بخش خصوصی تأمین و توزیع می شود.

در این گزارش سعی شده است، وضعیت تولید، مصرف و توزیع روغن نباتی و دانه های روغنی در کشور بررسی شود تا زمینه آشنایی بیشتر با این بازار فراهم آید.

میزان مصرف روغن نباتی در کشور بالغ بر ۱۱۵۰ هزار تن است. با توجه به اینکه کمتر از ۲۰ درصد نیاز از محل تولید داخل تأمین می شود، می توان گفت فاصله بین مصرف و تولید دانه های روغنی و روغن نباتی در کشور ما بسیار زیاد است. براساس آمار موجود در سال ۱۳۴۰ میزان مصرف روغن نباتی ۵۰ هزار تن بوده است که از این میزان ۳۸ هزار تن از محل روغن استحصالی دانه های داخلی تأمین می شد و فقط ۱۲ هزار تن واردات روغن خام داشتیم به گونه ای که ضریب خودکفایی این صنعت در آن سال، ۷۶ درصد بود. به تدریج با افزایش مصرف روغن نباتی و کاهش میزان تولید دانه های داخلی ضریب خودکفایی کاهش یافته و در حال حاضر مصرف نسبت به سال مورد نظر حدود ۲۵ برابر اما واردات بیش از ۱۰۰ برابر شده، به گونه ای که ضریب خود کفایی بشدت کاهش یافته و به حدود ۱۴ درصد رسیده است.

در کنار افزایش میزان مصرف، کیفیت روغن های مصرفی (به لحاظ نوع روغن خام اعم از سویا، آفتابگردان، کلزا، زیتون و... ) ونوع روغن ساخته شده اعم از جامد، مایع، مخصوص سرخکردنی و... از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. خوشبختانه طی چند سال اخیر با توجه به تلا ش ها و تبلیغات صورت گرفته توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، صدا و سیمای جمهوری اسلا می ایران و تنوع محصولا ت ارایه شده توسط کارخانه ها، بستر های لا زم برای بهبود روغنهای مصرفی توسط مردم فراهم شده است به گونه ای که با فرهنگ سازی های انجام شده در حال حاضر به طور تقریبی ۴۰ درصد روغن مصرفی جامعه روغن مایع بوده که پیشرفت قابل توجهی است اما هنوز تا میزان مطلوب فاصله زیادی دارد. درخصوص روغن جامد مصرفی نیز یادآوری می شود که در حال حاضر ۶۰ درصد روغن مصرفی جامعه روغن جامد با متوسط اسید چرب ترانس ۳۵ درصد است (حداکثر میزان اسید چرب ترانس ۱۰ درصد است) از این رو، در مقایسه با آمار جهانی که مصرف روغن جامد به طور تقریبی کم و با اسید چرب ترانس حدود۵ تا ۱۰ درصد است می توان گفت هنوز فاصله زیادی داریم، ضمن اینکه مصرف امروز روغن های نامناسب اثرهای زیانبار خود را طی سال های آینده بر سلا مت جامعه خواهد گذاشت و هزینه زیادی باید صرف جبران اثرهای زیانبار آن شود. بنابراین به لحاظ اقتصادی منطقی به نظر می رسد به جای پرداخت هزینه های درمان، به گونه ای برنامه ریزی کنیم تا الگوی مصرف به سمت مصرف کمتر و مصرف روغن های با کیفیت مناسب تر سوق داده شود. مطالعات انجام شده در سطح جهانی نیز گواه صادق این ادعاست که هر قدر اسید چرب ترانس کاهش پیدا کند، بیماری های قبلی و عروقی (که عامل دوم مرگ و میر در کشور ها است) نیز کاهش می یابد.

گزارش مختصر بازدید از واحد ها تولیدی با خدماتی مرتبط با موضوع پروژه :

بازدید از کارخانه تاب دانه سمنان :

با هماهنگی های صورت گرفته برای بازدید یکی از کارخانه های بزرگ تولید کننده این محصول در داخل کشور اقدام نمودیم ، در بازدید صورت گرفته به بررسی روش تولید محصول و نقشه های محصول پرداختیم ، ماشئین آلات و سیستم های تولید را مورد بررسی قرار دادیم .

جنبه های ابتکاری بودن و خلاقیت به کار رفته شده :

ابتکار و نوآوری در کلیه رشته ها می تواند عامل پیشرفت و توسعه قرار گیرد در بخش صنعت کشاورزی و در تولید کالایی مانند این که بازار رقابتی بسیار شدیدی دارد استفاده از ایده های نو و نوآوری و خلاقیت می تواند به عامل موفقیت تبدیل شود ، استفاده از ماشین آلات کلاس A جهانی و بهره گیری از نیروی انسانی متخصص می تواند به داشتن خلاقیت و نوآوری در تولید محصول کمک شایانی نماید.